Phương pháp dạy học dự án là gì? Cách vận dụng dạy học theo dự án
19
0
Đã sao chép!
Trong xu hướng đổi mới giáo dục hiện nay, phương pháp dạy học theo dự án trở thành hình thức giảng dạy được nhiều giáo viên quan tâm và áp dụng. Đây là cách tiếp cận người học tích cực, lấy học viên làm trung tâm, khuyến khích sự chủ động, sáng tạo thông qua việc giải quyết các dự án thực tiễn. Vậy cụ thể, phương pháp dạy học dự án là gì và cách triển khai như thế nào cho hiệu quả? Hãy cùng Khánh Hùng Academy khám phá lời giải đáp ngay trong bài viết dưới đây nhé.
Dạy học theo dự án là gì?
Phương pháp dạy học dự án (Project Based Learning) là hình thức tổ chức dạy học mà ở đó người học chủ động khám phá và giải quyết vấn đề học tập dưới sự định hướng của người dạy. Thay vì tiếp thu kiến thức một cách thụ động, học viên sẽ phải phối hợp cùng nhau để tìm kiếm thông tin, phân tích dữ liệu và xây dựng sản phẩm cụ thể để trình bày hoặc công bố với mọi người.
Khác với phương pháp dạy học truyền thống, Project Based Learning tập trung vào việc phát triển kỹ năng tư duy phản biện, sáng tạo, hợp tác và giải quyết vấn đề. Trong suốt quá trình thực hiện dự án, giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn và cung cấp tài liệu học tập cũng như công cụ hỗ trợ khi cần thiết.
→ Khám phá ngay: Phong cách giảng dạy hiệu quả mà bạn nên áp dụng
Phân loại các phương pháp dạy học theo dự án phổ biến
Để xác định quy mô, mục tiêu và cách tổ chức phù hợp với từng nhóm học viên, người dạy cần phân loại các phương pháp dạy học theo dự án một cách rõ ràng. Tùy vào các tiêu chí khác nhau mà phương pháp dạy học dự án có thể chia thành nhiều loại như sau:
- Theo thời gian thực hiện dự án:
- Dự án nhỏ: Diễn ra trong thời gian ngắn, thực hiện trong khoảng từ 2 đến 6 giờ học.
- Dự án trung bình: Kéo dài vài ngày (còn gọi là ngày dự án) tương đương khoảng 40 giờ học.
- Dự án lớn: Được thực hiện xuyên suốt trong nhiều tuần, phù hợp với các chủ đề phức tạp và đòi hỏi học sinh đầu tư sâu về thời gian và nội dung.
- Theo tính chất nhiệm vụ:
- Dự án nghiên cứu: Tập trung vào việc tìm hiểu, phân tích, sự kiện hoặc vấn đề thực tiễn.
- Dự án tìm hiểu: Hướng đến việc khảo sát, thu thập thông tin về một đối tượng cụ thể.
- Dự án kiến tạo: Đề cao yếu tố sáng tạo với các sản phẩm cụ thể như tranh, mô hình, video, buổi biểu diễn,…
- Theo mức độ của nội dung học tập:
- Dự án thực hành: Dựa trên việc áp dụng kiến thức đã học để tạo ra sản phẩm hoặc giải quyết vấn đề.
- Dự án tích hợp: Kết hợp nhiều hoạt động như nghiên cứu lý thuyết, khảo sát thực tiễn, trình bày, phản biện,…
Đặc điểm của phương pháp dạy học dự án là gì?
Qua những phân tích trên, hẳn bạn đã hình dung rõ khái niệm phương pháp dạy học dự án là gì. Bên cạnh đó, dạy học theo dự án còn dựa vào 3 đặc điểm chính là định hướng vào thực tiễn, định hướng vào người học và định hướng theo sản phẩm. Chi tiết như sau:
- Định hướng thực tiễn: Chủ đề dự án gắn với các vấn đề thực tế trong đời sống, giúp học viên thấy rõ ý nghĩa và ứng dụng của việc học vào cuộc sống. Nhiều ví dụ về phương pháp dạy học theo dự án còn mang lại giá trị tích cực cho cộng đồng và xã hội.
- Định hướng người học: Học viên được lựa chọn đề tài theo sở thích và năng lực, từ đó chủ động khám phá, sáng tạo và tăng hứng thú học tập.
- Định hướng sản phẩm: Dự án hướng đến việc tạo ra sản phẩm cụ thể. Không chỉ mang tính lý thuyết mà còn có thể sử dụng hoặc trưng bày, giúp học viên thấy được kết quả rõ ràng từ quá trình học.
Hướng dẫn cách vận dụng phương pháp dạy học dự án hiệu quả
Để vận dụng phương pháp dạy học theo dự án hiệu quả, người dạy cần hiểu rõ mục tiêu, nội dung và cách tổ chức phù hợp với từng đối tượng người học. Dưới đây là hướng dẫn cách thức tiến hành phương pháp dạy học dự án giúp bạn triển khai dễ dàng và nâng cao chất lượng đào tạo tốt hơn.
Giai đoạn chuẩn bị
Chuẩn bị dự án là bước khởi đầu quan trọng trong quy trình dạy học theo dự án, đảm bảo sự rõ ràng về định hướng và cách tổ chức hoạt động.
Người dạy cần chuẩn bị:
- Lựa chọn chủ đề chính và các chủ đề nhỏ phù hợp với nội dung đào tạo và năng lực học viên.
- Thiết kế nhiệm vụ mang tính thực tiễn, có tính tích hợp cao.
- Soạn câu hỏi định hướng, chuẩn bị tài liệu, phương tiện hỗ trợ và phân chia nhiệm vụ theo nhóm hợp lý.
Người học cần chuẩn bị:
- Tham gia đề xuất và thống nhất chủ đề, mục tiêu dự án.
- Làm việc nhóm để xác định nhiệm vụ cụ thể, phân công vai trò và đề xuất nguồn lực cần thiết.
- Góp phần xây dựng những tiêu chí đánh giá.
Giai đoạn thực hiện dự án
Trong quá trình thực hiện và vận dụng phương pháp dạy học theo dự án, vai trò của giáo viên và học sinh được phân chia rõ ràng nhằm đảm bảo chất lượng, tiến độ ban đầu.
Công việc của giáo viên bao gồm:
- Theo sát tiến độ, hỗ trợ và đưa ra phản hồi nhanh chóng.
- Cung cấp tài nguyên học tập, phương tiện, mời thêm chuyên gia tham gia nếu cần thiết.
- Giám sát, điều phối và đảm bảo dự án diễn ra đúng kế hoạch.
Công việc của học viên như sau:
- Chủ động triển khai nhiệm vụ theo kế hoạch khi thảo luận nhóm.
- Hợp tác, phân công công việc, trao đổi và hoàn thiện nội dung.
- Tổng hợp, báo cáo kết quả và chuẩn bị cho phần trình bày cuối dự án.
Tổng hợp và đánh giá dự án
Tổng kết và đánh giá dự án là giai đoạn quan trọng trong các bước phương pháp dạy học dự án nhằm đánh giá toàn diện quá trình học tập. Đây còn được coi là bước khép lại quy trình dạy học theo dự án, giúp người học nhìn lại toàn bộ quá trình đào tạo.
Các công việc của người dạy và người học cụ thể như sau:
- Người học: Trình bày sản phẩm, giải thích cách thực hiện và những kết quả đạt được.
- Người dạy: Nhận xét, đánh giá dựa trên nội dung, hình thức trình bày, kỹ năng làm việc nhóm và hiệu quả sản phẩm. Đồng thời hướng dẫn học viên những bài học kinh nghiệm và phát triển ý tưởng cho những dự án sau.
Vai trò của giáo viên và người học trong dạy học theo dự án là gì?
Để hiểu rõ phương pháp dạy học dự án là gì, không thể bỏ qua nội dung về vai trò của giáo viên và học viên trong toàn bộ quá trình triển khai. Việc xác định đúng vai trò sẽ giúp bạn vận dụng phương pháp dạy học theo dự án một cách phù hợp với mục tiêu giáo dục, đào tạo.
Vai trò của giáo viên
Trong quá trình thực hiện phương pháp dạy học qua dự án, giáo viên sẽ có vai trò hướng dẫn và điều phối, đảm bảo dự án được thực hiện hiệu quả và đúng mục tiêu. Cụ thể là:
- Xây dựng chủ đề dự án sát với chương trình học, phù hợp năng lực học viên và có tính ứng dụng cao trong thực tiễn.
- Đồng hành cùng học viên trong suốt quá trình thực hiện, sẵn sàng hỗ trợ giải quyết khó khăn và đưa ra gợi ý khi cần thiết.
- Tạo điều kiện để học viên nhận ra mối liên hệ giữa kiến thức trong sách vở và các vấn đề cuộc sống, từ đó phát triển tư duy sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề.
- Theo dõi, đánh giá tiến độ làm việc nhóm, đưa ra nhận xét toàn diện về quá trình triển khai cũng như kết quả cuối cùng của dự án.
Vai trò của người học
Để vận dụng phương pháp dạy học dự án hiệu quả, người học sẽ giữ vai trò thực hiện các hoạt động sau đây:
- Chủ động lựa chọn cách tiếp cận, phân tích vấn đề và đưa ra hướng giải quyết dựa trên kiến thức đã học và kỹ năng cá nhân.
- Chủ động hợp tác với các thành viên trong nhóm để phân chia nhiệm vụ, trao đổi ý tưởng và cùng xây dựng giải pháp hiệu quả.
- Tự tìm kiếm tài liệu, khai thác nguồn thông tin đa dạng nhằm phục vụ dự án, từ đó phát triển các kỹ năng cần thiết khác.
- Trình bày kết quả qua sản phẩm thực tế, báo cáo hoặc thuyết trình, giúp củng cố kiến thức và rèn luyện kỹ năng giao tiếp.
Ví dụ như cách Hùng đang trực tiếp đồng hành và hướng dẫn cho rất nhiều khóa học Elearning hàng đầu hiện nay. Hùng chỉ chia sẻ những gì chính mình đã làm được và bằng chứng chính là khóa học hướng dẫn kinh doanh Elearning của Hùng đã đạt gần 10 tỷ doanh thu chỉ sau 1 năm. Đây không phải là những lý thuyết suông, mà là kinh nghiệm thực chiến đã thành công!
Vậy làm như thế nào để bắt đầu kinh doanh Elearning? Hùng sẽ chia sẻ với đầy đủ luận điểm và mọi lý thuyết kinh doanh giáo dục trực tuyến chỉ với 1 KHÓA HỌC DUY NHẤT. Ngoài ra, những đồng nghiệp pro còn được hỗ trợ từ những bước đầu tiên như các buổi Free mentor, hướng dẫn setup quay khóa học,…
Ấn đăng ký trở thành đồng nghiệp PRO của Hùng ngay hôm nay. Không cần nhập form rườm rà, không lùa gà, đăng ký là học ngay nhé!
Một số lưu ý về phương pháp dạy học dự án
Để áp dụng phương pháp dạy học dự án phát huy đúng giá trị, khi thực hiện bạn cần lưu ý một số điểm quan trọng như sau:
- Dự án học tập nên gắn liền với thực tiễn đời sống và xã hội, kết hợp hài hòa giữa lý thuyết và hoạt động thực hành.
- Nhiệm vụ giao cho học viên cần được điều chỉnh phù hợp với năng lực, độ tuổi và khả năng của từng nhóm học viên.
- Nội dung dự án nên có yếu tố tích hợp nhiều kiến thức liên quan, giúp học viên tiếp cận đa chiều và phát huy tối đa khả năng tư duy, sáng tạo.
- Học viên nên được khuyến khích lựa chọn đề tài theo sở thích và thế mạnh cá nhân, từ đó nâng cao động lực và tinh thần trách nhiệm.
- Việc tổ chức hoạt động theo nhóm cần rõ ràng và công bằng về phân công nhiệm vụ, khuyến khích tinh thần hợp tác và khả năng tự quản trong nhóm.
- Các bước phương pháp dạy học dự án nên ưu tiên áp dụng trong những chủ đề mang tính ứng dụng cao như AI, công nghệ, kỹ thuật, môi trường, xã hội học,…
- Ngược lại, với những bài học mang tính lý thuyết thuần cần yêu cầu chính xác tuyệt đối hoặc kiến thức hệ thống, hình thức này có thể không phù hợp.
- Sản phẩm cuối cùng của dự án không chỉ là lý thuyết, mà cần khuyến khích học viên tạo ra sản phẩm thực tế có giá trị sử dụng hoặc tính ứng dụng cao.
Phương pháp dạy học dự án chính là mô hình giáo dục giúp người học phát huy tư duy sáng tạo, khả năng tự học và chủ động của người học. Khi được vận dụng đúng cách và có quy trình dạy học theo dự án rõ ràng thì chắc chắn phương pháp này sẽ mở ra hành trình giáo dục hiệu quả và đầy cảm hứng.
→ Tìm hiểu thêm các phương pháp dạy học khác:
