5 Phong cách giảng dạy hiệu quả mà bạn nên áp dụng

Mỗi người sẽ có mức trình độ, mục tiêu học tập hay khả năng tiếp cận kiến thức khác nhau. Vì vậy, để đảm bảo chất lượng và hiệu quả truyền đạt thì người dạy cần xác định đúng phong cách giảng dạy phù hợp với đối tượng học viên, đặc biệt trên nền tảng học trực tuyến cạnh tranh hiện nay. Nếu bạn chưa có định hướng rõ ràng về phong cách giảng dạy là gì, hãy cùng Khánh Hùng Academy tìm hiểu ngay ở bài viết dưới đây.

Khái niệm phong cách giảng dạy là gì?

Phong cách giảng dạy là cách thức người dạy tổ chức, truyền đạt kiến thức và tương tác với người học trong suốt quá trình giảng dạy. Trong đó, bao gồm các chiến lược, kỹ thuật và nguyên tắc được áp dụng riêng nhằm tạo nên môi trường học tập hiệu quả, Đối tượng phù hợp nhu cầu và đặc điểm của từng học viên.

Mỗi giáo viên sẽ có phong cách giảng dạy riêng biệt, có thể được hình thành bởi tính cách, kinh nghiệm, vốn kiến thức chuyên môn,… Không có một hệ tiêu chuẩn nhất định cho phong cách dạy học nào, tuy nhiên nó thường được phân loại dựa trên nội dung bài học, vai trò của người học, hoặc hình thức đào tạo trong lớp học.

→ Tìm đọc thêm: Lộ trình trở thành giáo viên online

Tại sao cần chọn phong cách dạy học phù hợp?

Hùng nhận thấy nhiều trường hợp lớp học trở nên rời rạc và thiếu tương tác. Lý do không phải vì nội dung chưa đủ hay mà nằm ở cách truyền đạt chưa phù hợp. Có học viên thích thảo luận sôi nổi, có người lại tiếp thu tốt hơn qua hình ảnh và ví dụ thực tế,… Theo đó, khi chọn lựa phong cách giảng dạy của giáo viên phù hợp sẽ mang lại những lợi ích sau đây.

• Thu hút học viên tham gia lớp học: Phong cách dạy học hiệu quả sẽ giúp thu hút sự hứng thú từ người học. Khi học viên tìm thấy đúng phong cách mà họ thích, họ sẽ chủ động tham gia bài học tích cực, thay vì chỉ tiếp thu một cách thụ động.
• Cải thiện kết quả học tập: Khi áp dụng cách giảng dạy tương thích với đối tượng học viên thì hiệu quả tiếp thu, ghi nhớ và vận dụng kiến thức sẽ được nâng cao rõ rệt.
• Xây dựng mối quan hệ tích cực giữa người dạy và người học: Góp phần tạo ra không gian học tập tích cực, cởi mở và tăng khả năng tương tác.
• Thúc đẩy tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề: Các phong cách giảng dạy hay còn khuyến khích phân tích, đặt câu hỏi và giải quyết tình huống,… Nhờ đó học viên có cơ hội phát triển tư duy độc lập và linh hoạt hơn trong học tập cũng như cuộc sống.
• Đáp ứng sự đa dạng trong cách học: Phong cách dạy học linh hoạt sẽ bao quát được nhiều nhu cầu học tập khác nhau. Trong đó có thể kết hợp nhiều hình thức như video bài giảng, thuyết trình, minh họa trực quan, thảo luận nhóm hay dự án cá nhân để nâng cao trải nghiệm học tập cho từng cá nhân.

Tổng hợp 5 phong cách giảng dạy hiệu quả nhất

Trên thực tế, mỗi thế hệ sẽ có xu hướng tiếp cận kiến thức theo những cách rất khác nhau. Ví dụ, thế hệ gen Z sẽ yêu thích những hình thức dạy học theo video bài giảng. Điều này đặt ra yêu cầu cho người dạy không chỉ nắm vững chuyên môn, mà còn cần chủ động điều chỉnh phong cách dạy học phù hợp.

Biểu đồ định dạng khóa học theo từng thế hệ (Nguồn GetResponse)

Để giúp bạn có thể hình dung rõ nét hơn, hãy cùng tham khảo top 5 phong cách giảng dạy hiệu quả nên áp dụng hiện nay.

Phong cách giảng dạy theo người hướng dẫn

⏩Đối tượng phù hợp: Các lớp học phát triển tư duy phản biện, kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm. Đặc biệt hiệu quả trong môi trường học trực tuyến hoặc phương pháp blended learning

Phong cách giảng dạy theo người hướng dẫn là một mô hình chuyển trọng tâm từ giáo viên sang môi trường học tập tương tác, khám phá và chủ động. Người dạy chỉ đóng vai trò hỗ trợ và điều phối thay vì truyền đạt trực tiếp.

Các hoạt động học thường xoay quanh hoạt động thảo luận nhóm, phân tích tình huống thực tế, đặt câu hỏi phản biện và giải quyết vấn đề. Mục tiêu là khuyến khích học viên tự khám phá, tự tìm hiểu và phát triển khả năng lập luận cá nhân thay vì chỉ tiếp nhận kiến thức một chiều.

Ưu điểm:

• Tăng tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề và giao tiếp
• Học viên trở thành chủ thể trong quá trình học, nâng cao tính tự lập
• Khuyến khích sự hợp tác và thảo luận giữa các học viên
• Tạo môi trường học linh hoạt, lấy người học làm trung tâm

Nhược điểm:

• Không phù hợp nội dung mang tính kỹ thuật cao hoặc quá nặng về lý thuyết
• Đòi hỏi người dạy có kỹ năng điều phối và kiểm soát lớp học tốt
• Dễ mất kiểm soát tiến độ nếu học viên chưa quen với việc học chủ động

Người ủy quyền

⏩Đối tượng phù hợp: Các khóa học có áp dụng phương pháp thảo luận nhóm như dự án, tranh biện, thực hành phòng lab, hoặc lớp học hướng đến sự chủ động và hợp tác giữa các học viên.

Phong cách dạy học này còn được gọi là “phong cách nhóm”, thích hợp với môi trường giáo dục khuyến khích tính tự định hướng và tư duy phản biện. Thay vì trực tiếp kiểm soát nội dung và lộ trình đào tạo thì với phong cách này giáo viên sẽ đóng vai trò như người quan sát, hỗ trợ và tạo điều kiện cho người học hợp tác với nhau.

Trọng tâm của phong cách giảng dạy ủy quyền chính là xây dựng tinh thần trách nhiệm và sự chủ động trong mỗi học viên, thông qua các nhiệm vụ nhóm hoặc hoạt động tự định hướng. Ví dụ điển hình là phân chia lớp thành các nhóm nhỏ, giao nhiệm vụ nghiên cứu hoặc thảo luận chuyên đề, trong đó học viên tự thiết kế nội dung, phân công công việc và trình bày kết quả.

Ưu điểm:

• Khuyến khích sự hợp tác, học tập ngang hàng và tinh thần trách nhiệm
• Tạo điều kiện cho người học phát triển kỹ năng làm nhóm
• Thúc đẩy kỹ năng giải quyết vấn đề và ra quyết định trong môi trường thực tế

Nhược điểm:

• Người học có thể gặp khó khăn nếu chưa quen với hình thức theo học nhóm
• Không phù hợp các nội dung học đòi hỏi kiến thức nền tảng chặt chẽ hoặc kỹ thuật chuyên sâu
• Yêu cầu giáo viên theo sát để hỗ trợ đúng lúc, tránh việc học viên bị lệch hướng hoặc hiểu sai nội dung

Phong cách giảng dạy theo bài giảng

⏩Đối tượng phù hợp: Các lớp học đông, nội dung mang tính lý thuyết cao hoặc cần truyền tải lượng kiến thức lớn trong thời gian ngắn. Đây là mô hình phong cách giảng dạy phổ biến, thường thấy trong các trường đào tạo, hội thảo chuyên đề hoặc kể cả phương pháp dạy học online.

Phong cách giảng dạy bằng bài giảng là hình thức truyền đạt kiến thức dễ triển khai. Trong đó giáo viên đóng vai trò trung tâm và trực tiếp trình bày nội dung thông qua các bài giảng, thuyết trình hoặc giáo án soạn sẵn. Học viên sẽ tiếp thu bài học bằng cách lắng nghe, ghi chép, sau đó đặt câu hỏi nếu cần. Mức độ tương tác thường giới hạn, tập trung vào việc tiếp nhận thông tin hơn là phản biện hay thảo luận.

Ưu điểm:

• Truyền đạt hiệu quả lượng kiến thức “khủng” trong thời gian ngắn
• Tạo sự nhất quán nội dung kiến thức
• Tối ưu cho các khóa học có số lượng học viên lớn và tiết kiệm chi phí đào tạo
• Học viên được tiếp cận trực tiếp với kiến thức và kinh nghiệm của nhiều chuyên gia

Nhược điểm:

• Thiếu sự tương tác, dễ khiến người học bị động
• Không phù hợp những học viên cần trải nghiệm trực quan hoặc học thông qua thực hành thực tế
• Khó điều chỉnh riêng biệt theo phong cách học tập cá nhân của từng học viên

Dạy học theo dự án

⏩Đối tượng phù hợp: Học viên từ bậc trung học trở lên, đặc biệt trong các môn học có tính ứng dụng cao như kinh doanh, khoa học, kỹ thuật, thiết kế,…

Phong cách giảng dạy này sẽ lấy dự án thực tế làm trung tâm của quá trình học tập. Giáo viên không đơn thuần giảng giải kiến thức, mà còn hướng dẫn học viên hoàn thành một dự án cụ thể từ lên ý tưởng, triển khai đến trình bày kết quả cuối cùng.

Dự án có thể làm cá nhân hoặc theo nhóm, thường kéo dài nhiều tuần, yêu cầu người học vận dụng nhiều kỹ năng như nghiên cứu, làm việc nhóm đến thuyết trình. Mô hình phong cách giảng dạy hiệu quả này sẽ giúp học viên tiếp cận kiến thức một cách chuyên sâu và có mục tiêu rõ ràng. Ví dụ, trong môn học về kinh doanh thì giáo viên có thể yêu cầu học viên xây dựng một kế hoạch khởi nghiệp hoàn chỉnh cho một dự án thực tiễn.

Ưu điểm:

• Tăng động lực học tập thông qua các nhiệm vụ thực tế, mục đích rõ ràng
• Giúp học viên hiểu sâu nội dung qua trải nghiệm và áp dụng dự án thực tiễn
• Phát triển nhiều kỹ năng mềm: Quản lý thời gian, hợp tác nhóm, giải quyết vấn đề và trình bày
• Tạo cơ hội học tập đa dạng và phù hợp các phong cách học khác nhau

Nhược điểm:

• Cần nhiều thời gian để thiết kế, triển khai và đánh giá kết quả học tập
• Khó đảm bảo bám sát chương trình chuẩn nếu không có kế hoạch kiểm soát chặt chẽ
• Học viên có thể bị áp lực nếu không quen với hình thức học tập tự định hướng
• Giáo viên cần đóng vai trò cố vấn, không kiểm soát quá chặt nhưng vẫn phải đảm bảo tiến độ

Phong cách lớp học đảo ngược

⏩Đối tượng phù hợp: Học viên trung học, đại học hoặc người bận rộn theo học lớp trực tuyến. Cụ thể là những người có khả năng tự học cơ bản và cần nhiều thời gian để tiếp thu kiến thức trước khi thực hành.

Phong cách dạy học theo lớp học đảo ngược (Flipped classroom) là mô hình dạy học “đảo ngược” hoàn toàn hình thức học truyền thống. Cụ thể là học viên cần tiếp cận kiến thức lý thuyết ở nhà thông qua tài liệu được cung cấp (video bài giảng, tài liệu đọc, bài kiểm tra online,…), tiếp đó sẽ dành thời gian ở lớp để trao đổi, giải bài tập và triển khai dự án.

Ví dụ: Trong một lớp học lập trình Python, học viên sẽ được yêu cầu xem các video hướng dẫn về cấu trúc điều kiện và vòng lặp trước ở nhà. Khi đến lớp, thay vì nghe giảng lại thì họ sẽ cùng làm bài tập nhóm, thảo luận và dưới sự hướng dẫn của giáo viên.

Ưu điểm:

• Tăng mức độ tương tác trên lớp nhờ tập trung vào thảo luận, thực hành và giải quyết vấn đề
• Học viên có thể học lý thuyết theo tốc độ riêng, giúp dễ dàng tiếp cận kiến thức
• Giáo viên có thêm thời gian hỗ trợ cá nhân người học
• Đối tượng phù hợp mô hình học tập kết hợp (blended learning) và lớp học online

Nhược điểm:

• Cần đầu tư nhiều thời gian và công sức để chuẩn bị soạn giáo án
• Nếu học viên không chuẩn bị bài ở nhà, hiệu quả buổi học trên lớp sẽ giảm đáng kể

Phong cách kết hợp (Hybrid)

⏩Đối tượng phù hợp: Lớp học có học viên đa dạng về độ tuổi, khả năng tiếp thu và phong cách học. Đặc biệt hiệu quả trong môi trường giáo dục hiện đại có áp dụng công nghệ và tương tác trực tiếp được kết hợp hài hòa.

Hybrid là phong cách giảng dạy kết hợp giữa dạy truyền thống và phương pháp dạy học hiện đại. Thay vì chỉ sử dụng một kỹ thuật, giáo viên có thể linh hoạt chọn lọc và kết hợp nhiều hình thức khác nhau như: Bài giảng trực tuyến, hoạt động nhóm, thảo luận, học liệu số…

Trong mô hình này, giáo viên vẫn giữ vai trò dẫn dắt, cung cấp lộ trình bài học rõ ràng, nhưng không bó buộc vào một khuôn mẫu cố định. Học viên có thể học qua nhiều cách trước buổi học, sau đó đến lớp để thực hành, tranh luận hoặc mở rộng chủ đề. Các nền tảng như diễn đàn trực tuyến, phần mềm tương tác, hoặc bài kiểm tra tự động cũng thường được tích hợp để hỗ trợ việc học.

Ưu điểm:

• Đáp ứng tốt nhu cầu và phong cách học khác nhau của học viên
• Tận dụng được điểm mạnh của cả hình thức học offline và online
• Tạo trải nghiệm học tập linh hoạt, cá nhân hóa và dễ thích nghi

Nhược điểm:

• Cần có kế hoạch chi tiết và thời gian chuẩn bị kỹ lưỡng từ giáo viên
• Đòi hỏi sự phối hợp mượt mà giữa nhiều yếu tố: Công nghệ, phương pháp, nội dung,…
• Việc tìm ra tỷ lệ kết hợp phù hợp có thể phức tạp và cần thử nghiệm
• Phụ thuộc vào thiết bị, hạ tầng công nghệ và kỹ năng sử dụng của cả giáo viên và học viên.

Lựa chọn đúng phong cách giảng dạy phù hợp sẽ giúp giáo viên truyền đạt kiến thức hiệu quả, đồng thời tạo động lực và nâng cao khả năng tiếp thu của học viên. Tùy vào nội dung môn, mục tiêu đào tạo và hình thức triển khai mà người dạy có thể linh hoạt áp dụng hoặc kết hợp các phong cách dạy học khác nhau. Hy vọng những chia sẻ phía trên sẽ giúp bạn tìm được hướng đi đúng đắn cho kế hoạch dạy học của mình trong tương lai nhé.