Những lợi ích khi ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học

Giáo dục được coi là thước đo dài hạn cho sự phát triển của một quốc gia, khu vực. Do đó, nền giáo dục 4.0 cụ thể là việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học đã trở thành xu hướng tất yếu vì mang lại nhiều lợi ích cho cả người dạy và người học. Vậy ứng dụng CNTT trong dạy học là gì? Cùng Hùng khám phá về những lợi ích và cách ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy để đem lại hiệu quả. Tất cả sẽ có trong bài viết ngay dưới đây nhé.

Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học là gì?

Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học là quá trình ứng dụng các trang thiết bị, các phần mềm công nghệ vào trong việc giảng dạy nhằm tạo ra môi trường học tập hiện đại và linh hoạt hơn. Thay đổi cách giáo dục truyền thống bằng cách ứng dụng CNTT trong dạy học để tăng cường tương tác giữa người dạy và người học, tận dụng tiềm năng của internet để nghiên cứu, tham khảo thông tin và xây dựng nôi dung học chất lượng. Bạn có thể hiểu đơn giản như việc người dạy sử dụng các nền tảng trực tuyến như Google Classroom, Google Meet, PowerPoint,… đây cũng là một ví dụ của việc ứng dụng công nghệ trong dạy học.

“Nói có sách, mách có chứng” chính Hùng cũng đang ứng dụng CNTT trong khóa học của mình bằng bộ video bài giảng Elearning trên website học trực tuyến Khánh Hùng Academy của mình. Phương pháp này thật sự rất tối ưu, Hùng tránh được tình trạng bận rộn 24/24 mà người giảng dạy thường hay gặp. Thay vào đó Hùng có thể tập trung đẩy mạnh vào những nội dung mới, phương pháp giảng dạy hiện đại giúp những đồng nghiệp của mình có thể tốt hơn mỗi ngày.

Các cấp độ trong việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học

Đào sâu hơn bạn có thể thấy được việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học có thể được chia thành bốn cấp độ sau đây:

• Mức độ 1: Công nghệ thông tin là công cụ hỗ trợ giáo viên soạn giáo án và sưu tầm tài liệu.
• Mức độ 2: Công nghệ thông tin được ứng dụng trong toàn bộ quá trình dạy và học, từ chuẩn bị bài giảng đến kiểm tra đánh giá.
• Mức độ 3: Giáo viên ứng dụng công nghệ thông tin trong việc tổ chức lớp học và khóa học trực tuyến, tạo ra môi trường học tập tương tác.
• Mức độ 4: Ứng dụng CNTT vào toàn bộ quá trình dạy và học, tích hợp các công cụ và nền tảng công nghệ để nâng cao hiệu quả giáo dục.

Ưu điểm và hạn chế của việc ứng dụng CNTT trong dạy học

Các bạn phải hiểu rằng, cũng như các đổi mới phương pháp dạy học hiện nay mà Hùng từng đề cập, ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học mang lại nhiều ưu điểm nổi bật. Bạn có thể thấy rõ nhất qua các điểm sau:

Một số ưu điểm khi sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học

Ứng dụng công nghệ vào dạy học mang lại nhiều lợi ích vượt trội, góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng giáo dục và hiệu quả quá trình giảng dạy.

• Tối ưu hóa phương pháp giảng dạy: Sử dụng các chương trình học lập trình sẵn giúp tối ưu hóa bài giảng, kích thích đa giác quan và tạo sự hứng thú cho người học.
• Thúc đẩy tư duy và sáng tạo: Công nghệ thông tin giúp tăng khả năng tư duy, tưởng tượng và thúc đẩy tính chủ động cho người học thông qua các hoạt động tương tác và thực hành.
• Tiếp cận tài nguyên học tập mở và linh hoạt: Người học dễ dàng tiếp cận với các nguồn kiến thức mới, linh hoạt hơn trong việc nghiên cứu, tìm kiếm tài liệu học tập trực tuyến.
• Khơi gợi sự hứng thú và sự tự giác học tập: Công nghệ thông tin giúp khơi gợi hứng thú, trí tò mò và khả năng tự giác học tập ở người học thông qua các phương pháp học tập thú vị và đa dạng.

Hạn chế của việc ứng dụng công nghệ trong dạy học

Mặc dù có nhiều lợi ích, nhưng bạn cũng cần có sự cân nhắc kỹ lưỡng và xây dựng chiến lược phù hợp mới có thể ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học một cách hiệu quả. Một số hạn chế mà bạn cần lưu ý:

• Không phù hợp với mọi bài giảng: Một số bài giảng vẫn cần sự tham gia trực tiếp của giáo viên để đảm bảo tính hiệu quả thay vì áp dụng công nghệ thông tin.
• Khó khăn trong việc sử dụng công nghệ: Một số giáo viên, đặc biệt là những người có kinh nghiệm giảng dạy lâu năm, gặp khó khăn trong việc sử dụng và thích nghi với các ứng dụng và phần mềm công nghệ hiện đại.
• Hạn chế về cơ sở hạ tầng: Cơ sở hạ tầng, thiết bị và máy móc điện tử còn nhiều hạn chế, gây ra sự khác biệt trong chất lượng giảng dạy giữa các môi trường dạy học khác nhau.
• Tính trì hoãn của người học: Nhiều người học có xu hướng trì hoãn và ngại tham gia các lớp học trực tuyến do chưa có tính chủ động và kỷ luật bản thân.
• Chưa hoàn thiện công tác đánh giá và quản lý: Chưa có cơ chế quản lý kiến thức trực tuyến rõ ràng và nhất quán, dẫn đến việc đánh giá không công bằng, chuyên nghiệp.

Thực trạng khi ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục hiện nay

Trước nay, ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy còn khá xa lạ với nhiều trường học, trung tâm đào tạo hay các khóa học truyền thống. Tuy nhiên với sự phát triển không ngừng của chuyển đổi số trong giáo dục và nhu cầu đổi mới các phương pháp dạy học, việc ứng dụng công nghệ trong dạy học đã trở thành xu hướng tất yếu.

Đặc biệt, khi bối cảnh đại dịch Covid-19 vừa rồi, phương pháp dạy học trực tuyến đã chứng minh được tính hiệu quả, giúp duy trì liên tục trong quá trình học tập. Sự chuyển mình này không chỉ nâng cao chất lượng giáo dục mà còn vừa mở ra nhiều cơ hội học tập linh hoạt cho người học mà cũng vừa tối ưu công việc cho người dạy hiệu quả hơn.

Một số cách ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học phổ biến hiện nay

Sử dụng công nghệ không chỉ giúp bài giảng trở nên sinh động mà còn kích thích sự sáng tạo và chủ động của người học. Một số ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học mang lại hiệu quả mà Hùng thấy nhiều đối tác của Hùng đã từng sử dụng. Bạn có thể tham khảo dưới đây nhé.

Ứng dụng xây dựng bài giảng

Các công cụ hay phần mềm hiện nay có thể ứng dụng trong việc xây dựng, thiết kế bài giảng Elearning vô cùng dễ dàng. Bằng cách cho phép bạn có thể chuẩn bị tài liệu, giáo án nhanh chóng, tận dụng kho tài nguyên video, hình ảnh để nâng cao chất lượng giảng dạy. Một số ứng dụng phổ biến mà bạn có thể tham khảo sử dụng.

• PowerPoint: Thiết kế bài giảng Powerpoint cho phép soạn giáo án, bài giảng với các công cụ mạnh mẽ, tích hợp video, hình ảnh, biểu đồ và nhiều mẫu có sẵn.
• Canva: Dễ sử dụng, sở hữu nhiều mẫu đồ họa đẹp, thiết kế bài giảng trên Canva cho phép bạn có nhiều tùy chọn áp dụng như video, hình ảnh, đồ họa, GIF, mẫu thiết kế,….

Ứng dụng CNTT trong quản lý lớp học

Thay vì áp dụng phương pháp truyền thống, sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học cho phép giáo viên tổ chức và quản lý lớp học trực tuyến một cách thông minh và tiện lợi hơn.

Một số phần mềm được xem như công cụ quản lý lớp học được ưa chuộng, giúp người dạy xây dựng bài giảng, giao bài tập, thống kê điểm số tự động. Từ đó sẽ giúp mang lại trải nghiệm học tập tốt hơn cho những học viên của mình.

• Schoology: Cung cấp không gian để giáo viên và học viên có thể kết nối, trao đổi và chia sẻ kiến thức.
• Moodle: Cho phép nhà trường gửi thông báo, tạo bài tập và thực hiện các khảo sát một cách dễ dàng và hiệu quả.

Ứng dụng công nghệ vào công tác tổ chức thi và chống gian lận thi cử

Nhờ vào những ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, việc tổ chức thi và chống gian lận trong giảng dạy trực tuyến trở nên hiệu quả hơn. Nhờ vậy mà bảo đảm tính công bằng và minh bạch cho các kỳ thi online. Một số công nghệ “giám thị trực tuyến” có thể kể đến sau đây:

• EduNow: Sử dụng công nghệ nhận diện khuôn mặt và chứng minh thư để xác thực danh tính của thí sinh. Đồng thời sử dụng camera 360 độ để giám sát không gian thi, ngăn chặn các hành vi gian lận có thể xảy ra.
• Azota: Giúp tự động giám sát và ghi lại các hành vi không đúng quy định của thí sinh như mở tab mới hay chuyển đổi trang web trong quá trình thi.

Sử dụng thiết bị công nghệ thông minh

Công nghệ đang dần phát triển mạnh mẽ, thúc đẩy việc sử dụng các thiết bị dạy học online để nâng cao hiệu quả giảng dạy ngày một tăng. Không chỉ giúp giáo viên tăng tính tương tác với người học, Hùng đảm bảo nếu các bạn biết khai phá tiềm năng của các thiết bị này, bạn sẽ phần nào thúc đẩy học viên của mình học tập hiệu quả hơn, điển hình như:

• Màn hình thông minh: Với tính năng cảm ứng và khả năng truy cập internet nhanh chóng cho phép người dạy trình bày bài giảng một cách sinh động và hấp dẫn.
• Máy chiếu: Hỗ trợ người dạy trong việc tương tác trực tiếp với nội dung hình ảnh và âm thanh để truyền đạt kiến thức hiệu quả hơn.

Lưu trữ dữ liệu, chia sẻ thông tin bằng công nghệ thông tin

Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, cụ thể hơn là lưu trữ dữ liệu và chia sẻ thông tin đóng vai trò quan trọng để tạo môi trường học tập thuận tiện nhất. Người dạy có thể sử dụng các nền tảng để tạo ra kho tài liệu điện tử gồm những file tài liệu hay học qua video bài giảng ghi hình,… Một số nền tảng phổ biến mà bạn có thể sử dụng.

• Google Drive: Cho phép người dùng tạo các thư mục, tìm kiếm nhanh bằng cách nhập tên tài liệu vào thanh tìm kiếm hay chia sẻ tài liệu cho học viên thông qua các chế độ chia sẻ khác nhau.
• OneDrive của Microsoft: Cung cấp giải pháp lưu trữ dữ liệu trực tuyến, cho phép đồng bộ hóa dữ liệu từ máy tính lên điện toán đám mây và quản lý dễ dàng các tài liệu giáo dục.
• FreeCommander: Cho phép người dùng đồng bộ và quản lý các tệp tin trên máy tính một cách hiệu quả.

Lý do bạn nên ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy?

Mặc dù ứng dụng công nghệ trong dạy học rất quan trọng trong giáo dục nhưng không phải ai cũng đồng ý về vấn đề này. Hùng đã từng trao đổi với khá nhiều giáo viên kỳ cựu trong nghề và nhận thấy rằng một vài người trong số họ vẫn đang khó chấp nhận những thay đổi này.

Và để phần nào “minh oan” cho những lợi ích mà bạn cần ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, Hùng sẽ đề cập với 3 lý do khiến việc sử dụng công nghệ trong học tập dần trở thành một xu hướng giảng dạy hiện nay.

Đổi mới phương pháp học tập, giảng dạy

Công nghệ thông tin cho phép người học tham gia tích cực vào quá trình tìm hiểu kiến thức, làm cho bài giảng trở nên sinh động và hấp dẫn hơn. Với các nền tảng học trực tuyến và phần mềm giáo dục, người dạy có thể tối ưu hóa quy trình giảng dạy từ việc quản lý tài liệu, giao bài tập, cho đến việc kiểm tra, đánh giá. Nhờ đó, cả giáo viên và học viên đều được “giải phóng” khỏi các công việc thủ công, tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả học tập.

Thay đổi nhằm tích nghi với những biến động mới

Phải hiểu rằng, không phải lúc nào môi trường học tập cũng thuận tiện cho việc dạy học trực tiếp, bạn có thể thấy được cụ thể qua các đợt đại dịch Covid vừa rồi. Đồng thời, những biến động không ngừng của công nghệ cũng yêu cầu sự thích nghi của nền giáo dục để cùng phát triển.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học không chỉ giúp duy trì hoạt động giáo dục trong thời kỳ khủng hoảng mà còn mở ra nhiều cơ hội mới cho phương pháp giảng dạy và học tập hiệu quả hơn.

Nâng cao chất lượng bài giảng

Với các ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập, giáo viên không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức qua bảng đen và phấn trắng. Thay vào đó, người dạy còn có thể sử dụng các đa phương tiện như âm thanh, hình ảnh, đồ họa, video,… để minh họa thêm phần sinh động cho bài giảng.

Công nghệ thông tin còn hỗ trợ giáo viên trong việc tạo ra các nội dung khóa học online chất lượng, giúp người học có thể học tập mọi lúc, mọi nơi. Nhờ vào sự phát triển của công nghệ, nền giáo dục đang dần chuyển mình, hướng đến môi trường đào tạo hiện đại và hiệu quả hơn.

Người dạy cần trang bị kỹ năng gì khi ứng dụng CNTT trong học tập?

Và tất nhiên, để hiệu quả trong ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, người dạy cần trang bị những kỹ năng sau đây:

• Thành thạo tin học văn phòng: Thành thạo các thao tác cơ bản soạn giáo án, bài tập trên các phần mềm như Word, Excel, PowerPoint,… sẽ giúp người dạy nâng cao hiệu quả công việc và tạo ra nội dung học tập chất lượng nhất.
• Kỹ năng tìm kiếm thông tin: Xác định nguồn tin đáng tin cậy, chủ đề tìm kiếm trên Internet người dạy giúp nâng cao chất lượng nội dung giảng dạy.
• Sử dụng thiết bị công nghệ trong giảng dạy: Người dạy cần làm quen và thành thạo trong việc sử dụng các công cụ máy chiếu, máy tính bảng, đảm bảo phục vụ cho việc truyền tải nội dung học tập một cách hiệu quả và sinh động.
• Khả năng sáng tạo: Để thu hút sự chú ý và tạo động lực cho người học người dạy cần có khả năng sáng tạo trong việc thiết kế bài giảng và sử dụng công nghệ để trình bày một cách sinh động và hấp dẫn.

Những kỹ năng trên không chỉ giúp người dạy thích nghi với môi trường giảng dạy hiện đại mà còn tạo ra những trải nghiệm học tập tích cực và đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của người học trong thời đại giáo dục 4.0 hiện nay.

Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học đã và đang mở ra nhiều cơ hội mới cho giáo dục hiện đại. Trong bối cảnh kỹ thuật số phát triển nhanh chóng, việc áp dụng công nghệ thông tin trong dạy học là việc làm cần thiết. Hy vọng rằng các phương pháp và kỹ thuật được chia sẻ trong bài viết sẽ phần nào giúp các đồng nghiệp tận dụng tối đa lợi ích từ công nghệ thông tin, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo cho khóa học của chính mình.